Eftir Brexit fer Argentina aftur at krevja rætt til Falklandsoyggjar
Ósemja hevur altíð valdað millum Argentina, ið er næsta land hjá Malvinas á sponskum, og Bretland, ið kannaði sær Falklandsoyggjar sum hjáland í 1833.
Landafrøðiliga er náttúrligt, at stjórnin í Buenos Aires, krevur, at Malvinas hoyra undir Argentina, ið bert er fáar hundrað kilometrar burtur.
Men allir falklendingar hava bretskan uppruna, tosa enskt og kenna seg sum bretskar statsborgarar. Elizabeth II er drotning og London ríkishøvuðstaður.
Men fjarstøðan til Bretlands er 14.000 kilometrar (10 ferðir teinin millum Vágar og Køpinhavn). Flogtúrurin tekur 15 tímar, sambandið loftvegis er nakrar fáar ferðir um vikuna og skipasambandið fáar ferðir um mánaðin.
Oyggjarnar eru 12.000 km2, ið er 8 ferðir størri enn Føroyar til ummáls, men bert 3.400 fólk búgva á oyggjunum við 1.000 teirra í Stanley, høvuðbýnum.
Á vári í 1982 gjørdi argentinska hernarstjórnin undir Galtieri generali innrás á Falklandi, og tað styrkti hansara politisku støðu almikið. Galtieri væntaði, at bretska stjórnin uppgav at verja oyggjarnar og teirra bretsku íbúgvar. Men Margaret Thatcher var forsætisráðharri, og The Iron Lady vildi annað.
Hon sendi 115 stór (t.m. 2 flogberar) og smá herskip til Suðuratlantshav við 25.000 hermonnum, sum gjørdu innrás og hertóku skjótt oyggjarnar aftur. Kríggið varaði bert 74 dagar. Bretland misti 255 menn, og Argentina 650.
Høvuðsvinnan hjá falklendingum er enn sum fyrr seyðahald, og ársskurðurin er 500.000 seyðir. Ullin taldi fyrr meiri enn kjøtið, og áðrenn Falklandskríggið varð tað mesta seyðakjøtið tveitt burtur, tí frystiorkan var so lítil.
Eftir kríggið, ið kostaði bretska statskassanum 12 mia kr, hevur Bretland gjørt stórar íløgur í infrakervið, so seyðahald fekk nógv størri virði, eins og sølan av fiskiloyvum til útlendingar gevur nakrar 100 mió kr árliga í oyggjakassan.
Í 2009 samtykti ES, at Bretland hevur yvirvaldsrætt yvir Falklandi. Men Bretland er um at fara úr ES. Tí ætlar Argentina, ið nú er demokratiskt og ikki sum í 1982 hernaðardiktatur, aftur at krevja ognarrætt yvir Malvinas.
Daily Telegraph skrivar, at Jorge Faurie, uttanríkisráðharri væntar, at ES ikki longur stuðlar Bretlandi í Falklandsmálinum. Italia og Spania stuðla Argentina.
Mest lisið í farnu viku
Samband
Heygsvegur 8
490 Strendur