Ættargransking - Tíðarleys og fyri øll
"Hatta er slagið" er næstan ein "smá-býtt" útsøgn, at brúka sum føroyingur." Soleiðis segði 72 ára gamli Jens Dalsgaard í spølni, í eini samrøðu í gjár. Samrøðan snúið seg um ætt og ættargransking.
Jens er fráfarin fólkaskúlalærari, búsitandi á Glyvrum og hevur ein serligan áhuga í ætt. Hann eigur nú fleiri ár á baki, sum virkin ættargranskari.
Eina ferð um vikuna, møtast hann og áleið tíggju aðrir javnaldrar, á kvøldskúla í ættargransking. Tey halda til, á gamla forminnissavninum á Glyvrum. Hann heldur hetta vera stuttligt, læruríkt og gevandi fyri tann ættar-áhugaða. "Tað er altíð gott at møtast við fólki, ið hava sama áhuga sum ein sjálvur og so fær tað eisini tíðina at ganga. "Harafturat er ættargransking tíðarleys, tí tú kanst blíva við at leita aftur og tað legst jú allatíð afturat" sigur Jens og fortelur, at tey brúka eina sokallaða "ættartalvu" sum tey fylla út, við bæði gomlum og nýggjum limum - Hetta, tí slekt gongur jú bæði aftur og fram í tíð. Jens hevur nú áleið treyttan túsund familjulimir, innskrivaðar í sína ættartalvu. Hetta merktist serliga væl aftur í prátinum, tá hann kvikur kundi vísa á elli gomul nøvn, árstøl, tilknýti og ymiskt annað spennandi. Jens heldur tó alnótina, vera eina kapping við "tað góðu gomlu frálæruna". Hann metir eisini forvitni á ungdóminum, liggja aðrar staðir í dag.
Tað er umvegis ættargransking, at vit í dag millum annað kunnu staðfesta, at áleið 90% av føroyingum stavað, frá "Harra Klæmint" presti av Sandi. (Klæmint doyði í ár 1649)
"At kenna til sínar røtur, kann læra teg eina rúgvu" heldur Jens áfram og sigur seg ikki ivast í, at prátini helst ofta vildu formað seg ørvísi, um bert fleiri kendu meir til sína familju - Annað enn bert "tey tøttu". "Tað er jú eitt slag av "knýti" í familju og man vil altíð vera best við síni egnu - og ikki minst "sítt slag", sigur hann. Hann leggur tá skemtandi afturat: "um bert fleiri høvdu vitað, at sløgini al oftast til tjúgund og seinast renna saman, leita vit bert nóg langt aftur.. Ja, hvat søgdu vit tá?"
Jens eggjar avgjørt øllum ættar-áhugaðum til, at gera nakað við sítt forvitni og vísir at enda til ættargranskingina, sum eitt gott val ímillum tvey.
Mest lisið í farnu viku
Havstovan tilmælur at stongja tað mesta
Samband
Heygsvegur 8
490 Strendur