Júst sum í Olsen-banden
Mánadagin fall dómur í stóra málinum ímóti leiðandi persónum í kollsiglda Eik Banka.

Dómarnir eru øgiligir. Upphæddirnar so stórar, at eingin kann gjalda tær. Men tað skulu teir eftir øllum at døma ikki – um dómurin verður endaligur – tí teir eru tryggjaðir ímóti slíkum. Sambært dóminum hava teir tríggir persónarnir »ikke udvist tilstrækkelig omhu og forsigtighed i forbindelse med nogle konkrete lån«, sum tað sendur í dóminum. Og víðari verður sagt: »Banken påtog sig en overhængende risiko for tab, men undlod at sørge for, at bevillingerne blev tilrettelagt således, at risikoen blev elimineret«.

Rættarmálini hjá Finansiel Stabilitet ímóti bankaleiðslum tykjast ofta minna okkum um Olsen-Banden filmarnar. »Brotsgerðirnar« eru so stórar, og tølini so stór, at vit hava ilt við at fata tað.

Vit síggja kriminalassistent Jensen í Olsen-banden filmunum fyri okkum: Hann greiðir hjálparmanni sínum, Holm, frá, hvussu samfelagið er skrúvað saman: Teir týdningarmestu og hægst virdu persónarnir liva í sínum egna veruleika við sínum egnu reglum og sínum egnu lønarskipanum. Hevjaðir yvir rættvísi í ómetaligum ríkidømi. Og tá hin góðtrúni hjálparmaðurin spyr, um vit einki kunnu gera – hann heldur í sínum stilla sinni, at lógirnar eru líka fyri øll:
– Nei, og vit kunnu og skulu einki gera. Tað er ikki uppgáva okkara at forstýra systemið. Tí vit skulu verja systemið. Kreftirnar eru so stórar, at tað ber av øllum forstandi, sigur Jensen.

Kann sanniliga samanberast við Eik Banka: Partaeigarar hava mist alt. Teirra millum nógv fólk, sum av bankaleiðslum eru lokkað at konvertera dópspengar og konfirmatiónspengar hjá børnum og lívslangar uppsparingar til partabrøv, tí tað skuldi vera so nógv betri. Pengar, sum hvurvu sum døgg fyri sól. Og tá sannleikans tími kemur, og ábrygdpersónarnir verða revsaðir við ovurhonds stórum endurgjaldskrøvum, so skulu teir einki gjalda kortini. Statskassan fær heldur ikki tapini aftur. Teir, sum við ábyrgdini sótu, sleppa undan at gjalda hundraðtals milliónir, sum tryggingar – sum fólkið rindar fyri –  fær rokningina, og restin uttan iva bara fer millum skins og holds, meðan teir seku liva lukkuligir í húsum sínum, sum teir hava selt konunum sum serogn – so teir sleppa undan rokningini. Konurnar eiga nú alt.

Stóru vinnararnir eru sum altíð advokatarnir. Gongur tað við ella gongur tað ímóti, so vinna advokatarnir hvørja ferð. At frídøma ein bankastjóra í Føroya Rætti = 8 mió til advokatin. At sleppa skuldseting ímóti grannskoðara = 12 mió til advokatin. Teir dømdu (ella tryggingin) skulu eisini rinda risa upphæddir til advokatar eins og Finansiel Stabilitet.

Tilsamans eru advokatrokningar fyri 500 mió krónur higartil. Men tá vanliga fólkið skal í rættin ella skal knokkroytast, so er eingin góðamamma.

Eirikur Lindenskov  

( Greinin stendur í Sosialinum, sum kom við postinum í gjárkvøldið )