– Vit ætla at bjóða 70.000 55-ára gomlum hvørt einasta ár at verða kannað fyri tarmkrabba, sigur Øyvind Holme yvirlækni og granskari á Sørlandet sjúkrahúsi og sum leiðir tarmkanningina í norsku Krabbameinsskrásetingini.

Hann hevur granskað tarmkrabba og ymsar kanningarhættir í fleiri ár og læt í 2015 úr hondum eina doktararitgerð um evnið. Saman við fleiri granskarum hevur hann havt ein týðandi leiklut í menningini av dátugrundarlagnum, sum førdi til tilmælið frá Heilsudirektoratinum um at seta screening í verk.

– Talan er um at bjóða fólki, sum ikki hava sjúkueyðkenni, til eina fyribyrgjandi kanning, sigur Øyvind Holme við NRK.

Talið á tilburðum økist

Umleið 1600 persónar doyggja av tarmkrabba í Norra um árið, og bæði títtleikin í tilburðum og deyðatalinum økist, sigur yvirlæknin.

– Málið við screeningini er at skerja deyðatalið við kanska upp ímóti 25 prosentum, sigur hann.

Hann sigur, at tey 55-ára gomlu kunnu velja vanliga háttin, sum er at fáa skarnið kannað fyri blóð annaðhvørt ár í einum tíggjuáraskeiði ella at vera við í eini granskingarverkætlan.

Um so er, verður ein tikin út til annaðhvørt at geva skarnsroyndir ella at verða kannaður við einum tarmkikara (koloskopi) eina einstaka ferð.

– Vit vita ikki, hvør háttur er best og fara gjøgnum screeningina at eftirmeta, hvør roynd gevur best úrslit. Um 10–15 ár vita vit vónandi, hvør háttur er tann besti fyri norska fólkið í framtíðini, sigur Øyvind Holme.

Fyrireikingarnar komnar væl áleiðis

Hvar screeningin skal gerast fyrst, og á hvørjum sjúkrahúsi koloskopikanningarnar skulu fremjast, verður nú ein partur av fyrireikingunum, sum eru komnar væl áleiðis.

Kanningar siga, at umleið 60 prosent vilja lata seg kanna.

– Vit skulu veita eina so góða kunning og eitt so gott tilboð sum gjørligt. So kunnu fólk sjálv velja, um tey vilja luttaka í screeningini, sigur hann.