Hví ræðast vit eiturkoppar? - teir eru millum bestu ruskátarar i náttúruni
Føroyingar flestir fáa skjálvta, tá vit síggja eina yðjandi rúgvu av matmøðkum í rotnandi kjøti ella fiski. Tað sama, tá vit síggja ein trivaligan eiturkopp.
“Araknofobi” kalla tey kønu menniskjans íbornu ræðslu fyri eiturkoppum, hóast teir flestu eru væl minni enn tiltiknu fuglaeiturkopparnir.
Henda ræðsla forðar onkrum at vitja Australia, har nøkur sløg av eiturkoppum eru stórir sum ein barnanevi ella bíta so, at fólk doyggja av teirra eiturbiti.
Hvør ræðist ikki at stinga fótin í skógv á morgni ella í inniskógv um kvøldið og at verða bitin/stungin til avlívs ella til eina skundvitjan á skaðastovuna?
Afturímóti eiturkoppum í heitum londum eru okkara eiturkoppar óskaðiligir fyri fólk, tí teir eta mest skorðdýr sum flugur og onnur 6-beint smákykt.
Onkur heldur tað vera løgið, at eiturkoppar ikki eru hægri í manna metum. Hesi skordýr gera nevniliga nógv størri vistfrøðiliga nyttu, enn vit gáa um.
Vísindafólk halda, at heimsins eiturkoppar eta 800 mió tons av skordýrum um árið, t.e. dupult so stóra vekt, sum heimsins íbúgvar eta av kjøti og fiski.
Vit kunnu sostatt kalla eiturkoppar nakrar av heimsins bestu rusksavnarum. Sama kundi ivaleyst verið sagt um matmaðkar. Vit kunnu bert ímynda okkum rúgvurnar av eggjahvíta, kjøti og fiski, ið lógu í náttúruni og luktaðu í langa tíð.
Í staðin verða proteinleivdir etnar av matmøðkum eftir stuttari tíð. Ein fín loysn vistfrøðiliga. Uttan matmaðk hevði Afrika verið óbúgvandi hjá fólki og dýrum.
Eiturkoppar, alt eftir stødd, eta mest 6-beint skordýr, men í suðurlondum eisini størri dýr sum froskar, fýrbein og enntá smá súgdýr.
Vit áttu at verið eiturkoppum takksom fyri at teir taka sær av týðandi parti av reinhaldinum í náttúruni, har vistfrøðiliga javnvágini snýr seg um eiturkoppin.
Javnvágin virkar báðar vegir. Umframt at veiða, verða eiturkoppar eisini veiddir av størri dýrum. Eitt nú liva 5.000 fuglasløg av at eta eiturkopp.
Hvussu nógv tons av eiturkoppum hesir 1000-tals fuglar eta, sigur okkara kelda einki um. Men heimsins eiturkoppar klára at eta nevndu 800 mió tons av skordýrum, og verða so sjálvir etnir eitt stig longri uppi í føðiketuni av fugli.
Mest lisið í farnu viku
Samband
Heygsvegur 8
490 Strendur