Fiskivinna og alivinna hava báðar sum felags mál at útvega proteinríkan fisk til svangar magar, hóast talan er um rættiliga ymiskar vinnur; men nú vilja føroyingar eisini umhugsa ein millumveg, ið bæði umfatar aling og fiskarí: havbit. 

Eitt áhugavert tingmál varð í allari stillheit kvikliga samtykt í vár, við breiðari undirtøku: Løgtingsmál nr. 128 /2017: Uppskot til samtyktar um at Føroyar skulu gera seg galdandi innan havbit av laksi og skeljaaling. Samtyktin sigur í stuttum at “Løgtingið heitir á landsstýrið um at seta niður bólk av serfrøðingum til at kanna og gera frágreiðing um, hvussu Føroyar kunnu gera seg galdandi innan havbit av laksi, og hvussu farast kann undir skeljaaling í Føroyum og grundað á frágreiðingina leggja fyri Løgtingið frágreiðing um hetta.”

Havbit—ein stór vinna í Japan, Alaska og aðrastaðni—er ein blanding av aling og fiskaríi, soleiðis at skilja at talan er um at ala smolt, men ístaðin fyri at ungfiskurin verður sleptur í aliring á sjónum at búleikast í fram til tøku og slakt, verður hann longu sum smærri yngul sleptur leysur á sjógv—hann vil av sær sjálvum instinktivt sum kynsbúgvin, tá gýtingartíðin kemur, leita inn aftur á tann firðin har hann varð sleptur sum yngul, og tá liggur væl fyri at fiska hann. 

Ein eyðsýndur fyrimunur við havbiti er at fiskurin hvørki skal fóðrast ella verjast alla sína lívsringrás, og at roknast kann við at hann fær ta heilsubestu og mest natúrligu føði sum hann yvirhøvur kann fáa: tað sum hann sjálvur finnur sær í sjónum. 

Soleiðis sparir havbit sum framleiðsluháttur nógvan pening og tryggjar samstundis hægstu vørudygd, umframt at borga fyri lívfrøðiligari burðardygd um rætt verður farið fram. Hinvegin er eftirlitið minni—tú gevur upp tað nógva av fiskinum, tí ein stórur partur kemur ongantíð aftur. 

So fyri at fáa lønsemi í krevst at nóg stór mongd av yngli verður slept út, soleiðis at um bert ein lítil prosentpartur kemur aftur so loysir tað seg kortini búskaparliga at framleiða ynglið, halda skil á nær tað fer at venda aftur sum stórur og góður fiskur, og síðani at fiska tað upp. Sum skilst er tað júst slíkir spurningar ið talan verður um at hyggja nærri at sambært nevndu løgtingssamtykt, hvørs uppskot kom frá Edmundi Joensen via Sambandsflokkin.

Aðrir spurningar sum hugsandi vilja stinga seg upp snúgva seg um viðurskifti av alskyns slag, fyrst og fremst lívfrøðiligum og tekniskum men eisini handilsligum, umframt roknskaparligum og lógarligum. Eitt nú, um tú hevur slept eina millión yngul út á sjógv—fyri at taka eitt tilvildarligt tal—hvussu skal virðið á tí bókast? Eitt annað: skulu fiskarnir eyðmerkjast so tøkan/veiðin kann knýtast at ognarrætti alarans, ella er tað betri við onkrum slag av serligum veiðirættindum til slíkan fisk á avmarkaðum økjum á teimum firðum fiskurin varð sleptur sum yngul? 

Les meira: http://www.fiskivinnan.com/201 8/06/hvat-sigur-tu-havbit.html #more

Skrivað: Búi Tyril