Ólavur Jøkladal: Fagnaðarroði, lív okkum boðið!
Danir hava løgið nokk ongantíð sýnt tann ans fyri hesum megnar sálmi, so sum tey í Noregi. Sum skilst, er tað lagi Lindemans fyri at takka, at brøðratjóð okkara í ein landnyrðing tók sálmin til sín....
Páskamorgun – Fagnaðarroði, lív okkum boðið!
Tað var navnframa danska skaldið Nikolai Frederik Severin Grundtvig, sum í 1843 skrivaði henda víðagitna sálm við heitinum Páskamorgun.
Tónaskaldið L.M. Lindeman skrivaði lagið.
Danir hava løgið nokk ongantíð sýnt tann ans fyri hesum megnar sálmi, so sum tey í Noregi.
Sum skilst, er tað lagi Lindemans fyri at takka, at brøðratjóð okkara í ein landnyrðing tók sálmin til sín....
Nú ein dagin undan páskum heitti eg á svág mín, Árna av Reyni, um at týða sálmin til føroyskt. Árni segði mær, at hann longu hevði týtt sálmin.
Gripin av sálminum fór Árni undi at týða hann eftir páskir í fjør, í apríl 2019.
Vit rokna Grundtvig sum ein av teim, ið setti á stovn donsku háskúlarørsluna. Hann var móðurmálinum sannur vinur, søgukønur og tjóðskaparliga sinnaður. Nýnorsku rørsluni ein sannur stuðul.
Temað í sálminum fevnir um Jesu uppreisn av deyðum, har sálmaskaldið nevnir Jesus við hesum nøvnum: frelsarmaður og sáttarmaður, umframt at nevna hann Harran.
Í týðing síni hevur Árni við bókstavrímum sínum lagt seg tætt upp at upprunateksti Grundtvigs í formi tess, eitt nú har sagt verður: Lokin neyðin, deyður deyðin!
Bygnað og rím hevur Grundtvík lænt frá sálminum hjá Brorson: ”Her vil ties, her vil bies.” Ørindini hava veruliga bert fýra reglur, men við at endurtaka tvær tær fyrstu reglurnar verða tað seks reglur.
Lagið hjá Lindeman, sum sungið verður til sálmin, er upprunaliga skrivað í 1864 til Brorsons ”Her vil ties, her vil bies.” Nú verður lagið bert tengt at sálminum hjá Grundtvig. Danir syngja eitt lag hjá Thomas Laub til sálmin Páskamorgun.
A.P. Berggreen eigur tað nú á døgum vælumtókta lagið til “Her vil ties, her vil bies.” Påskemorgen slukker sorgen hevur gjøgnum langar tíðir verið fastur sálmur á skránni í norskum kirkjum á páskadegi, men sum áður sagt, so vann sálmurin ongantíð frama í Danmark.
Í 1859 hevði Wilhelm Andreas Wexels sálmin við í útgávuni Christelige Psalmer, og Magnus Brostrup Landstad fekk hann við í Kirkesalmeboken í 1869, tó við onkrum málsligum broytingum.
Upprunaliga vóru 9 vers, men seinni er sálmurin skerdur við trimum versum, so at hann kann verða sungin, tá ið gudstænasta er.
Tey eru ikki hissini, sporini eftir Grundtvig.
Keldur:
Bibelen 2005
Norsk Salmebok 1985
Landstads reviderte salmebok 1960
Lars Aanestad
Anne Kristin Aasmundveit
Egil Elseth
P.E. Rynning
Tobias Salmelid
Hoyvík, tann 2. apríl 2020
Ólavur Jøkladal
TRÝST HER OG HOYR https://www.facebook.com/1424605506/videos/10223337882021677/
Mest lisið í farnu viku
Samband
Heygsvegur 8
490 Strendur