Tað tykist ivasamt, hvussu leingi vit hvítu, óndu, rasistisku, hinskyndu menn órevsaðir sleppa at bera fram okkara áskoðan á tað, vit síggja og hoyra.

Men hetta niðanfyri er so støðan nú í afrikanska pestholinum, Sudan, ein 1,9 mió km2 stórur sandbunki (á stødd við Grønland ella hálvt Vesturevropa) við 40 mió muslimskum olmussudýrum, bæði fyri og eftir hernarkvettið í apríl í fjør.

Ófriður hevur eisini valdað eftir statskvettið. Tá nýggi forsætisráðharrin, Abdalla Hamdok, sum sigst vera ein ‘dugnaligur búskaparfrøðingur fyrr hjá ST,’ í vár slapp undan deyðanum av ein bumbuspreingin nær limosininum, hann koyrdi í undir eini skrúðgongu í høvuðstaðnum Khartoum.

Hamdok er fyribils forsætisráðharri eftir drúgvar samráðingar millum pro-demokratisku andstøðuna, gomlu valdsgarduna og nýggju hernarvaldið.

Nakrar vikur undan bumbubrestinum søgdu nýggju valdsharrarnir alment, at teir fóru at eftirlíka einum kravi frá ICC, altjóða brotsmannadómstólinu í Haag, at útflýggja gamla valdsharran, Omar al-Bashir, til rættarsókn, men ikki nær.

Løgið við afrikanskum sum mongum øðrum politikarum, at teir skilja ikki, at teir skulu doyggja ein dag (ella blíva bims meiri enn fyrr) og tí leggja frá sær.

Bashir skilti heldur ikki, at ein so siðspiltur maður aldri skuldi fingið vald. Hann er nú 77 ára gamal og var einaræðisharri í Sudan frá 1989 til 2019, 30 ár.

Útbúgvin sum heryvirmaður (góð kvalifikatión til afrikanskan, asiatiskan ella suðuramerikanskan politikara) er Omar al-Bashir góður fyri $1 mia (= 6,5 mia kr) persónliga, meðan miðal ársinntøkan hjá meiniga fólkinum í Sudan er  $ 800 (= undir 2 $ ella 10 kr um dagin). Eitt er vist: Sudanska hervaldið sleppur ikki róðrinum.

í 2009 og 2010 kravdi ICC í Haag Bashir útflýggjaðan fyri ræðuleikarnar, tá borgarakríggj í Darfur landslutinum drap 300.000 fólk, tey flestu av hungri.

Ræðuleikarnir vóru ikki minni tey mongu árini, stjórnin hjá Bashir kríggjaðist ímóti, at sunnari partur av landinum, loysti frá norðara. Síðan hevur Suðursudan við 15 mió íbúgvum tikið fullveldi sum nýggjasti afrikanskur limur í ST.

Men í Suðursudan hevur einki skil verið í nøkrum, sor og morð, síðan sjálvstýri.

Síðsta skarnsgerð hjá Bashir er, at hann hevur selt Sudan til Kina, sum nú eigur búðararjørð, ráevni í undirgrundini og alt infrakervið. Sonevnt deyðsfelludiplomati. So spyrst, um Bashir verður rættarsøktur í ICC í Haag ella doyr áðrenn av elli.