Veðrið fer at broyta seg í Norðuratlantshavi sum avleiðing av heimsupphitingi. Tað legði danski veðurmaðurin Jesper Theilgaard enn einaferð dent á í fyrilestri, sum hann helt á føroysku ráðstevnuni í Climate Planet á Ráðhúsplássinum í Keypmannahavn.

Sannlíkt er, at Føroyar fara at fáa fleiri stormar við størri styrki og meiri avfall.

- Viðvíkjandi Grønland er tað avgerandi, at Grønland sum samfelag fer at broyta seg dramatiskt í takt við, at ísurin bráðnar og at tað ikki á sama hátt fer at bera til at gagnnýta ísin sum flutningsleið. Ísurin verður ov tunnur og veiðumenninir kunnu ikki fara út á ísin. Nakrar avmarkingar koms í veiðusamfeløgunum, sigur Jesper Theilgaard.

Stormar broyta kós

Allar heimsins tjóðir skulu arbeiða fyri, at hitin ikki hækkar meira enn tvey stig, men taað er eisini umráðandi at fyrireika seg til broytingar, tí tað tekur drúgva tí at venda gongdini.

- Tað snýr seg um at viðurkenna, at hetta hendir. Tað nyttar ikki nakað, at vit seta okkum niður í stólin og siga, at tað kann vera, at tað hendir, og hvat so? sigur Jesper Theilgaard.

Granskararnir arbeiða við ymsum scenarium fyri, hvussu stormarnir fara at ávirka Føroyar. Men longu í dag eru harðari stormar, serliga tá teir koma niður millum fjøllini og gjøgnum ein fjørð. Orsakað av veðurlagsbroytingunum kann vanliga vindkósin venda.

Tí er umráðandi, at politikararnir í Norðuratlantshavi longu nú fyrireika seg til at gera broytingar í undirstøðukervinum.

- Vit eru noydd til at vera aktiv og undan broytingunum. Útbyggingin av undirstøðukervinum kostar pengar og tekur tíð, og hetta skal gerast rætt, sigur Jesper Theilgaard.

Skerpikjøt í vanda sum matvøra

Granskararnir tosa um, hvørt Golfstreymurin viknar ella ei. Golfstreymurin tryggjar, at vit hava eitt nøkulunda støðugt veðurlag í Norðuratlantshavi og ein støðugan hita í havinum kring Ísland, Føroyar og Norra. At ísurin bráðnar í Arktis kann meðvirka til, at Golfstreymurin viknar.

- Upp á stutt sikt hendir ikki so nógv. Golfstreymurin er ein sera støðugur streymur. Ferðin og intensiteturin er máldur upp framvið norsku strondini, har ikki reiðiliga ber til at síggja nakra viknan av týdningi, sigur Jesper Theilgaard og vísir á, at upp á stutt sikt verður tosa um nøkur áratíggju.

Broytist hitin í havinum fer tað at ávirka, hvørji fiskasløg vera í havinum kring Føroyar, tí fiskatorvurnar flyta seg eftir hitanum.

Broytingarnar í hitanum í luftini fara eisini at fáa avleiðingar.

- Trupulleikin við hægri hita eru nýggj sløg av bakterium og skaðadjórum. Vandi er fyri, at gamli hátturin at turka kjøt ikki kann brúkast meira, tí ein nýggj rotbakteraða fer at taka seg upp. Taað ger, at skerpikjøt er í vanda sum matvøra, sigur Jesper Theilgaard.

Skógarmotta og nýggjar sjúkur

Landsstýriskvinnan í umhvørvis- og orkumálum, Sirið Stenberg, sigur vvið Føroysku Tíðindastovuna, at tað er trupult hjá politikarunum at fyrireika seg, tí trupult er at spáa, hvørjar broytingar veðurlagsbroytingarnar hava við sær.

- Kortini hava vit fingið eina nýggja byggilóg, ið setir krøv til, hvussu vit tryggja okkum best ímóti veðri og vindi. Og fólk hugsa eisini sjálv um ávís viðurskifti, sigur Sirið Stenberg.

Hon stúrir meira fyri øðrum viðurskiftum enn undurstøðukervi og húsum.

- Vit tosa als ikki um onnur viðurskifti, sum koma inn til okkum. Tað eru nýggjar sjúkur. Vit uppliva skógarmottu, sum vit ikki hava havt áður. Hetta kann geva aðrar avbjóðingar, sum vit ikki hava sæð áður, sigur Sirið Stenberg.

- Veðurlagsbroytingarnar kunnu eisini broyta okkara vistfrøðiskipan, leggur hon aftrat.